De aanleg van zonnepanelen neemt fors toe. Op particuliere daken, daken van bedrijven en scholen, maar ook op braakliggend terrein en landbouwgrond. Aangezien zonnepanelen zo’n dertig jaar mee gaan, is het volgens Natuur en Milieu Overijssel belangrijk zorgvuldig af te wegen waar en hoe zonnepanelen worden geplaatst. Rekening houden met visuele aspecten bijvoorbeeld en niet zo maar uitgaan van tijdelijke aanleg omdat de panelen dertig jaar meegaan.
Met de Ladder van zon zet Natuur en Milieu Overijssel de mogelijkheden op een rij, van naar hun mening meest wenselijk naar minst wenselijk. Het uitgangspunt is ruimtelijke kwaliteit en zuinig, meervoudig ruimtegebruik. Dat laatste betekent dat zonnepanelen bij voorkeur worden gecombineerd met andere functies, zoals een dak of parkeergarage. Een zonnepark op braakliggende grond daarentegen valt niet meer te combineren met iets anders.
Overheden, bedrijven en particulieren kunnen met de ‘Ladder van zon’ een eigen, afgewogen keuze maken.
Zon op eigen dak
Er zijn nog daken van huur- en koopwoningen in overvloed die gebruikt kunnen worden voor zonnepanelen. Gemeenten kunnen deze ontwikkeling stimuleren bij particulieren, verenigingen van eigenaren en woningbouwcorporaties.
Zon op daken van bedrijven
Op bedrijven liggen grote oppervlakten (platte) daken die nog onbenut zijn. Daken van boerderijen en stallen zijn vaak zeer geschikt voor grootschalige toepassing van zonnepanelen. Vanwege de beeldkwaliteit is het van belang rekening te houden met de kleur en de wijze waarop de panelen op het dak worden aangebracht. Daarnaast is het bij nieuwbouw van stallen al verstandig rekening te houden met zonnepanelen bij het ontwerp. Denk daarbij bijvoorbeeld ook aan de oriëntatie van het dak.
Zon op gemeenschappelijke gebouwen
Stimuleer het plaatsen van zonnepanelen op daken van bijvoorbeeld overheidsgebouwen, parkeergarages en sport- en wijkgebouwen. Bekijk daarbij de mogelijkheden of bewoners uit de omgeving (mee) kunnen investeren.
Zon op infrastructurele werken
Afvalstortplaatsen, geluidswallen, parkeergarages en bijvoorbeeld rangeerterreinen kunnen geschikte plaatsen zijn voor zonnepanelen. Dit zogenaamde meervoudig ruimtegebruik is een voorbeeld van zuinig omspringen met ruimte. Ook hier is het goed om bij het ontwerp al rekening te houden met de integratie van zonnepanelen.
Zon op braakliggende gronden op bedrijventerreinen
Pas wanneer alle bovenstaande mogelijkheden zijn uitgeput vormen zonnepanelen op braakliggende bedrijventerreinen en bouwlocaties een optie. Het gaat dan om gebieden waarvan de realisatie niet van de grond komt. Groot nadeel is dat een zonnepark op braakliggende grond niet meer te combineren valt met iets anders. Het idee dat dit een tijdelijke oplossing zou kunnen zijn is weinig realistisch. Zonnepanelen gaan 20-30 jaar mee en vragen om dure infrastructurele voorzieningen.
Zon op percelen in het landelijke gebied
Als laatste optie komen zonnepanelen op landbouwgrond (met bouwbestemming) in beeld. Een mogelijkheid is grond te gebruiken die door omstandigheden minder bruikbaar is geworden of een nieuwe functie heeft gekregen.
