Als je in het voorjaar om je heen kijkt, zijn de bloeiende gele koolzaadvelden amper te missen. De Coöperatie Koolzaadtelers Oost Nederland (Colzaco) te Schalkhaar heeft als missie om een zo goed mogelijk rendement uit koolzaadteelt te halen door de regionale teelt, verwerking en afzet te coördineren. Waarom? Het blijkt goed voor mens, land én dier.
Halverwege de 20e eeuw verbouwde ons land maar liefst 30.000 hectare koolzaad, maar door de toename van fossiele brandstof was dit begin 2000 nog maar 854 ha. Momenteel is er echter sprake van een hernieuwde belangstelling. De oorzaak? De mogelijkheid om koolzaad te benutten voor biobrandstof en het gebruik van koolzaadolie in de keuken.
Uit de meest recente cijfers van het CBS blijkt dat er in 2019 1.794 hectare koolzaad is geteeld. Hiervan neemt Oost Nederland ongeveer vijftig procent voor zijn rekening. Colzaco heeft inmiddels 120 leden, waarvan ook het overgrote deel actief is in het oosten van ons land.
Bijen
De hernieuwde interesse voor koolzaad lijkt goed nieuws, want het gewas draagt op diverse manier bij aan duurzaamheid. De positieve bijdrage aan de bijenstand is één van de vele voordelen. Doordat de bloemen in het voorjaar groeien, is het voor bijen een mooi gewas om na de winter weer op krachten te komen. De bij zorgt voor de natuurlijke kruisbestuiving en levert voor de imker zijn koolzaadhoning.
Bodemkwaliteit
Daarnaast hebben de lange wortels van koolzaad ook een goede invloed op de bodemkwaliteit. Het gewas dat na koolzaad wordt geteeld, genereert namelijk zo’n 10% meer opbrengst. Door de diepe beworteling wordt er voldoende water en lucht in de bodem opgeslagen waardoor het bodemleven actief kan blijven. Omdat koolzaad in de herfst wordt gezaaid kan het de aanwezige stikstof nog opnemen en spoelt er minder stikstof uit naar het grondwater. Ook zorgt het voor bodembedekking in de winter wat weer erosie tegen gaat.
Circulair
Ook de productie van koolzaadolie verloopt duurzaam doordat alle delen van de plant worden gebruikt. Zo is de schalenolie uit de schilletje van het zaadje bruikbaar als biobrandstof. En doordat het schilletje én de restkoek die overblijft na het persen eiwitrijk zijn, worden deze delen als veevoer gebruikt, als soja vervanger. Het koolzaadstro komt vervolgens weer van pas in paarden- en kippenstallen. De houten stengel van de afgestorven plant worden verpulverd en gebruikt om de bodem te verbeteren.
Koolzaadolie
De koolzaadolie die koud geperst wordt uit de kern van het zaadje is geschikt voor gebruik door de mens. De olie heeft namelijk een lager percentage verzadigde vetten dan olijfolie, bevat tien keer meer omega 3 en heeft de juiste verhouding omega 3 – omega 6. Er zijn drie varianten van de olie, waardoor het enorm veelzijdig is in gebruik. Koolzaadolie staat in bijna alle supermarkten, speciaalzaken en horecagroothandels onder het merk Brassica in het schap. Brassica betekent koolzaad in het Latijns.
