“Als de onderhandelaars lef tonen en verantwoordelijkheid nemen, bevatten de programma’s voor de komende bestuursperiode straks grote opgaven in transities op verschillende terreinen zoals energie, voedsel, circulaire economie in het bijzonder de bodemkwaliteit en klimaatadaptie.” Dat zeggen Ingrid Jansen, directeur Stimuland en Jacob van Olst, directeur Landschap Overijssel aan de vooravond van de totstandkoming van een nieuw provinciebestuur.
“Nederland staat voor een aantal grote opgaven om de samenleving en de economie te verduurzamen. Aan deze duurzaamheidsopgaven wordt in Nederland op verscheidende niveaus gewerkt: nationaal, regionaal en lokaal. Daarnaast zijn de nieuwe colleges van gedeputeerde staten en heemraden in de maak.”
“De vier genoemde duurzaamheidsopgaven zijn urgent en vragen om structurele aanpassingen. In de regio dragen al diverse kleinschalige initiatieven bij aan het verwezenlijken van deze opgaven. De resultaten zijn echter te beperkt in verhouding tot de doelen die in 2050 zullen moeten worden behaald. De aanpak van duurzaamheidsopgaven bevindt zich nog in de beginfase zoals de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur heeft geconcludeerd in haar rapport ‘De som der delen’ in maart jl. Stimuland en Landschap Overijssel zien datzelfde beeld in de regio’s waar zij actief zijn.”
Extra impuls
“Stimuland en Landschap Overijssel zijn van mening dat een extra impuls nodig is vanuit de regionale overheden om te zorgen dat er met tempo en slagkracht gewerkt wordt aan de structurele veranderingen die nodig zijn om de duurzaamheidsdoelen te halen. Versnelling en opschaling in de aanpak is nodig, met het oog op de samenhang tussen die opgaven. Overheden, marktpartijen, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties die in wisselende verbanden met elkaar samenwerken, vormen een belangrijke randvoorwaarde om te kunnen inspelen op een groeiende samenhang tussen de opgaven.”
Zwakke schakels
“Een aantal zwakke schakels in het regionale systeem zouden een samenhangende aanpak in de weg kunnen staan die noodzakelijk om de duurzaamheidsopgaven te realiseren. Zoals aansturing, kennis- en innovatiesysteem, erkenning van impact van transities en omgang met gevestigde belangen. Door Rijk en regio beter met elkaar te verbinden, samenleving meer te betrekken bij opgaven en oplossingen, duurzaamheidsopgaven te benutten als kans en gericht te werken aan innovatie en kennisopbouw voor verduurzaming kan gewerkt worden aan de versterking van een samenhangende aanpak van duurzaamheidsopgaven op regionaal niveau.”
Nieuwe coalitieakkoorden
“Stimuland en Landschap Overijssel roepen de onderhandelaars in provincies en waterschappen op lef te tonen. De duurzaamheidsopgaves zijn niet alleen verantwoordelijkheid van de maatschappij. De bestuurders van deze overheidslagen kunnen nu kleur bekennen en deze duurzaamheidsopgaven een duidelijke plek geven in de nieuwe coalitieakkoorden. Daarnaast zullen de bestuurders ook boter bij vis moeten doen. Deze transities vragen om een andere werkwijze om tot succes te komen: een programmatische aanpak inclusief bijbehorende middelen zoals ook de Raad heeft geconcludeerd in haar rapport. Afzonderlijke initiatieven dienen onderdeel te zijn van de programmatische aanpak. Alleen dan komen we tot systeemwijzigingen waar de burgers en agrarische sector baat bij hebben waarbij tegelijkertijd ook het landschap en natuurkwaliteit behouden blijft en daarmee ook haar waarden voor de samenleving kan blijven vervullen.”