De biodiversiteit loopt fors terug, ook in Overijssel. Verzuring, verdroging, bemesting en versnipperde leefgebieden maken dat planten en dieren het moeilijk hebben en lokaal verdwijnen. De Provincie Overijssel wil die verschraling van de natuur tegengaan, met goede informatie en financiële tegemoetkomingen. ‘We kunnen het niet voor de hele provincie regelen, maar wel bijdragen aan initiatieven. Iedereen kan zijn eigen leefomgeving vergroenen’, weet ecoloog Ben van Dinther van de provincie.
Biodiversiteit betekent simpel gezegd een grote variatie aan planten en dieren in de natuur. En daar gaat het mis: de laatste jaren is de biodiversiteit dramatisch teruggelopen, ook in een groene provincie als Overijssel. ‘Weliswaar hebben we nog een redelijk netwerk van landschapselementen zoals houtwallen, poelen, ruige akkerranden en soortenrijke bermen, maar in de monocultuur van bepaalde landbouwgebieden kunnen dieren geen beschutting en voedsel vinden’. Van Dinther heeft nog herinneringen aan de vogels die het Overijsselse landschap vroeger kleurden. Patrijs, veldleeuwerik, nachtegalen. ‘En wanneer hoor je nog de roep van de koekoek? Doordat het aantal insecten en de terugloopt, krijg je ook steeds minder vogels’.
Maar hoe erg is dat? In de historie van de wereld zijn toch wel vaker soorten verdwenen? ‘Dat klopt, maar nooit in zo’n tempo en op zo’n schaal als het nu gebeurt. Het is geen achteruitgang door natuurlijke processen maar door grootschalig ingrijpen van de mens’, legt Van Dinther uit. Ook al heb je geen groen hart, de gevolgen van het uit evenwicht raken van de natuur zijn ook voor de mens direct voelbaar. Als vogels en vleermuizen verdwijnen, krijgen dieren die wij als lastig ervaren -zoals eikenprocessierupsen, buxusmot en steekmug- vrij spel.
Hulp inroepen
De teloorgang klinkt bijna onomkeerbaar, maar gelukkig kunnen Overijsselaars zelf veel doen voor groen. En daar helpt de provincie bij. Soms met financiële tegemoetkomingen, soms met voorlichting. ‘Als mensen geïnteresseerd zijn om hun leefomgeving te vergroenen kunnen ze de hulp inroepen van onze ontwerpateliers. Daarin zitten landschapsarchitecten en ecologen. Samen kijken we wat er al in jouw omgeving leeft of zou kunnen leven en maken daar een plan bij. Een poel graven voor kamsalamanders heeft bijvoorbeeld alleen zin als die al in je buurt zitten, ze kunnen maar 500 meter afleggen’. De provincie heeft een lijst van 114 ‘aandachtsoorten’ gemaakt: planten en dieren die hier van nature voorkomen en het nu zwaar hebben. Projecten waarin leefgebied voor deze aandachtsoorten wordt hersteld, krijgen subsidie.
Bloeiende akkerranden
Een goed voorbeeld dat al navolging van buren kreeg zijn de bloeiende akkerranden van Annuska en Leo de Jongh uit Wijhe. Zij legden bij hun akkerbouwbedrijf bloeiende akkerranden, een voedselakker, een keverbank, een hoogstamboomgaard met oude fruitboomrassen en een meidoornhaag aan en plantten duizenden kievietsbloembollen. ‘Een bloeiende akkerrand is een natuurlijke manier om plaagdieren te bestrijden. In zo’n rand zitten volop natuurlijke vijanden van bijvoorbeeld de bladluis, zoals het lieveheersbeestje en de sluipwesp. En weidevogels en klein wild vinden er beschutting en voedsel’. Ook pootten ze op een vochtige oever duizenden bolletjes van de kievitsbloem en zetten ze hun schapen in een afrastering van meidoorn. Om wilde bijen te ondersteunen, plantten ze een hoogstamboomgaard met oude rassen en op een voedselakker scharrelen fazanten, patrijzen en reeën hun kostje bij elkaar.
Ook economisch voordeel
Leo en Annuska en heel veel voorbijgangers genieten van de rijke bloei met onder andere Phacelia (bijenbrood) en zonnebloemen. Maar ze hebben er ook economisch voordeel van: ‘Klanten waarderen het, en komen ook speciaal bij ons uien en aardappels kopen. We hoeven door deze natuurlijke bestrijding bijna niet te spuiten, hooguit tegen aardappelziekte in een natte zomer maar liever niet. Elke keer spuiten kost ons veel geld. Als dat niet hoeft, kunnen we de prijzen laag houden en een beetje schade nemen we voor lief’. We boeren met de natuur, dat vinden we zelf prachtig maar we krijgen ook bewuste klanten. En het werkt aanstekelijk: buren hebben ook bloeiende akkerranden ingezaaid’.
Meer weten?
Meer weten over de subsidieregeling? Kijk op de website van de provincie Overijssel. Of neus eens verder rond op deze website van Natuur voor Elkaar, daar vind je nog veel meer informatie en inspiratie over biodiversiteit.
